dia de la indepencia!

Baltasar, de beste zanger van de school tijdens het oefenen

Eén van de vele toneeltjes die in de smaak vielen

Augustin, rasacteur

Fotosessie met de dansmeisjes



Het altaar van de onafhankelijkheid wordt in gereedheid gebracht



De signorita de la independencia

 Het is raar om te zien hoe patriotistisch ze hier zijn, als je zelf uit een land komt waar ze niet absoluut niet zijn.  Vooral als je dan weet dat de Maya's in eigen land nog altijd achtergesteld worden. Toch houden ze allemaal heel hard van hun land.  Dat vind ik heel mooi.  

Het volklied zingen: een plechtig moment

  

Een groepje leerlingen

Even een overzicht van de festiviteiten:

Maandagorgen half 8: heel de dag zijn de basico's op school: ze helpen mee het podium in elkaar timmeren (ik had er eerst geen vertrouwen in: gewone houten planken! en ik moest daar ook op gaan springen!), versieringen ophangen (alles in lichtblauw en wit), nog eens wat oefenen, het altaar van de indepencia ineen steken,...

Maandagavond: noche cultural. Een geselecteerde groep mochten op het podium het volkslied zingen (Guatemala Feliz: ik ken ondertussen al een paar zinnetjes) allemaal met het hand op het hart.  Daarna moest de 'signorita de la independencia' een dansje doen samen met haar caballero en ook een speech afsteken. De signorita was van te voren al gekozen door alle leerlingen. 

Maandagavond 8u: optredens. voor ons soms een beetje saai want veel was in Q'anjob'al.  (dit is de officiële schrijfwijze en zo spreken ze het ook: met veel klikken tegen het gehemelte en plotse korte stopjes, heel moeilijk voor westerlingen)
Ik moest als één van de laatste optreden met het liedje: celos (jaloersheid) van Fanny Lu (Ja, je raadt het al: écht goede muziek was het niet, maar mijn twee compagneras hadden dit gekozen en ze vinden dit echt goed)  Onze outfit was ook de moeite maar gelukkig was het donker. 

Maandagavond 11u30: Marimba, marimba, marimba: dansen!  Met zijn allen in een klaslokaal, met zijn allen tegen de muur geplakt, enkelen dansen, de meesten kijken.  Ze joelen hier altijd als een meisje met een jongen gaat dansen.  (dat is om de jongen te feliciteren, heeft een basico me verteld, ja, geëmancipeerd zijn de meisjes hier nog niet, maar dat vond ik nu wel eens leuk voor een keer)

Carlos met zijn twee dochters (van de vijf, en hij is maar 26 jaar)

Dinsdagmorgen half 8: Marimba!!: (doorlopend) Sporttornooi voor volwassenen!  Sarah en ik zaten weer in de finale: ik zal eens vertellen hoe dat kwam.  Er waren vijf meisjesploegen: twee van het eerste, twee van het tweede en één van het derde.  Eerst moesten de eerstes tegen elkaar, daarna de tweedes, daarna de winnaars tegen elkaar in de halve finale.  Daarna pas moesten wij tegen de winnaars rechtstreeks de finale spelen (en verloren).  Maar het beste van alles moet nog komen.  Toen ik donderdag in de les kwam, kreeg ik 4 quetzal in mijn handen gestopt (ons prijzengeld omdat we in de halve finale zaten!!   Tijdens het sporttornooi in je bezwete sportkleren wat marimba dansen (ook eens iets anders)


Dinsdagavond 6u: we zitten te eten. Er wordt door de micro afgeroepen dat de mensen van de clinica nog moeten komen.
Dinsdagavond half 8: Noche cultural van de primaria.  Het dochtertje van Carlos, Adelina was "niña de la independencia" gekozen (en Carlos was hier niet zo tevreden mee want dat betekent: nieuwe outfit, oefenen met dansen, oefenen met de speech,...: véél geld en tijd investeren dus) en Adelina is slechts 6 jaar, zit nog maar in de pre-primaria.  Ocharme het kind, ze was helemaal overdonderd door alles. 
Als laatste nummer: mijn dansmeisjes! Ze waren echt geweldig in hun jeansbroeken.  Nog steeds een raar ritme maar wel heel goed samen.  Zo goed hebben ze tijdens het oefenen nooit gedanst.  Ik was zo fier!

De dansmeisjes in volle actie op Shakira

Nog leerlingen aan het oefenen: de linkse leerling David is reeds getrouwd.

Daarna: Marimba.  Na een tijd gedanst te hebben, was er opeens een klein opstootje.  Er was een man die al een paar nummers met een vrouw gedansd had, maar die vrouw, die wou niet meer.  De hele tijd hadden ze al vanalles naar die man zitten te roepen (omdat hij blijkbaar niet kon danseen)  Uiteindeljik bleef hij maar aandringen bij die vrouw en hebben ze hem in het gevang gegooid.  (En wij hebben het geweten, want wij zijn het dichtste gebouw dichtstbij : heel de nacht was hij aan het roepen: "mensen van de clinica, help mij!" of zo iets in dien aard)

Angelina, Magda en ik in onze outfit voor Fanny Lu

Véél volk

Woensdag 15 september: de echte dag van de onafhankelijkheid.  Opnieuw sporttornooi voor de lagere school met natuurlijk weer de marimba als achtergrond.  Tegen vier uur moesten alle leerlingen in lange rijen rond de vlag gaan staan en werd de vlag naar beneden geladen, ondertussen het volkslied zingend.   Dat was dan de afsluiter van drie feestelijke dagen! 

Me gusto mucho Guatemala!

zomaar wat foto's

Toen was Gunther zijn haar te lang...

Ja, en hij had het beter niet aan kapster Fam gevraagd.  Op de foto ziet het er nogal profesioneel uit, maar eigenlijk was het een ramp.  Dat kwam omdat ik het van achter met de tondeuse moest afscheren (knippen kan ik goed hoor, maar met een tondeuse kan ik nu écht niet overweg, wat een straf aparaat!)   Ik had nog zo goed mogelijk de instructies van Gunther (allé, eigenlijk zei hij tegen mij hoe zijn kapper dat doet) gevolgd maar het was al te laat, er waren al stukken bijna bros (en dat mocht blijkbaar niet) en het was ook niet echt recht in de nek.   Jammer genoeg mocht ik het eindresultaat niet op de blog zetten (spijtig want je zou er heel heel heel hard mee moeten lachen :-)  De dag erop is Gunther dan maar naar de kapper van Pojom gegaan om de geleden schade zo goed als het ging te laten herstellen. Hahahahahaha, ik moet er nog steeds mee lachen als ik er aan terug denk. 

Toen hadden we niet genoeg energie...
Lezen in het donker is ook weer wat anders...   (niet waar hoor, dat was alleen voor de foto. Ik heb natuurlijk met een petzel gelezen om mijn zowiezo al slechte ogen niet verder te bederven)






Toen hadden we efkens niks te doen...
Dit was op een vrijdagnamiddag: geen consulta en geen school. Koffie en cake (ka-ké zoals ze hier zeggen) in de hof.





Toen kwamen algauw de kinderen kijken...

Als ik onderbroeken aan het wassen ben, als je gaat douchen, als je de kip gaat eten geven, als we buiten eten, als..., als... Het is alsof ze het rieken, maar als we in de hof zitten, komen er altijd wel nieuwsgierige kinderen kijken.

Toen hoorden we een luid getoeter...

De bus komt aan in Pojom. (met het traditionele opschrift "dios te bendiga" = God zegent je) Elke dag in de namiddag tussen 2 en half 4. En zoals met alles in Pojom een heleboel kijklustigen.





Toen zat er een reuzenmot in onze slaapkamer.

Het dikke lijf van de mot was meer dan 10 cm lang en de vleugels ook zoiets.  Eerst dacht ik nog dat het een vleermuis was, of een vogeltje.  Een beetje griezelig eigenlijk.  Wim, wat is het eigenlijk voor beest?  We hebben soms ook zoiets dat we de vliegende scampi noemen: het is juist een oranje scampi met vleugels.  Eén van de mindere kanten aan Guatemala. 

Borsten

Borsten zijn hier functioneel. Echt waar.

Benen daarentegen dat is wat anders! Een waar taboe! Als een vrouw hier moet bevallen, houdt ze haar corte (rok) gewoon aan. Pas op het allerallerlaatste moment gaat de) rok naar omhoog om het kindje te kunnen aanpakken. (dat weet ik van Gunther). Ook tijdens de consultas is het soms een probleem voor de vrouwen om hun rok naar omhoog te doen, vooral als er een man bij is (ook al werken die hier ook). Als wij in de rivier gaan zwemmen in onze bikini zijn we eigenlijk een schandaal. Als ik in mijn minirok door het dorp loop kijken ze nogal. (Eigenlijk is het geen minirok, maar hier vinden ze van wel.)

Als Isabela, één van de promotoren, het te warm heeft doet ze efkens haar blouse omhoog om haar wat koelte toe te wapperen. Ook wanneer er een vrouw op consulta komt die last heeft met borstvoeding, doet ze het even bij haar eigen borsten voor hoe de melk op gang te brengen. Allemaal praktisch hé!

Als de vrouwen het hier te warm hebben, lopen ze soms in hun behaatje rond. Er zijn ook doorkijkblousen in de mode, en een soort gehaakte t-shirts (doen me denken aan die visnet-panty's met gaten in) Ook hier zijn de gaten nogal groot.

De jongeren dragen hier wel bh's maar de ouderen en de "zogenden" niet (en dat zijn er nogal veel omdat de gezinnen hier 6,7,8 of meer kinderen hebben). Ook geven ze hier kinderen de borst op elk moment, op elke plaats van de dag. Niet meer dan natuurlijk eigenlijk maar in het begin is dat toch wennen, als je aan het betalen bent in de winkel en er hangt een kind aan de borsten van de winkelvrouw.

Gisteren ging ik eventjes naar de ropa-winkel, zat daar een vrouw in haar blote borsten. Heel normaal hier. Het was de moeder van een leerling van mij, en dan moest ik kennis met haar maken (in haar blote borsten). Ze had het was te warm. Allemaal heel normaal hier

In het begin was het allemaal wel raar. Nu ben ik er al aan gewend. Alles went. (behalve douchen met koud water)

oefenen, oefenen, oefenen

Vorige week vrijdag vielen mijn ogen bijna uit mijn oogkassen. Wat zag ik daar? Die verlegen meisjes hadden allemaal jeansbroeken aan! Bleek dat ze een dans aan het oefenen waren voor de vijftiende september, dia de la independencia (dag van de onafhankelijkheid). Op school wordt er dan een "noche cultural" (culturele avond) georganiseerd waarop er wordt opgetreden met dansen, sketchkes, gedichten opgedragen,...

Sindsdien staat heel de school in rep en roer. Elke voormiddag (ook op zaterdag en zondag! ) zijn de leerlingen aan het oefenen voor hun dansjes, toneeltjes, moppen en weet ik nog wat allemaal. Er is zelfs één groepje dat zelf een keimooi liefdeslied heeft geschreven.

Die van de eerste basico dansen op 'Thriller' van Michael Jackson. Dit is echt grappig want ze kijken de pasjes af van een filmpje van internet van heel slechte kwaliteit. Over hun ritmegevoel zal ik maar beter niks zeggen, het is niet echt goed, maar ja: wie ben ik om daar over te oordelen? En ze dansen dus in jeans. Blijkbaar dans dit beter. Naar school gaan ze nog steeds in hun rokken maar ze verwisselen die dan op school.

De voordrachten zijn ook heel mooi: ze zeggen heel plechtige gedichten over Guatemala op met veel intonatie en gebaren. Over het algemeen zijn ze heel creatief hier. Zeker als je weet dat ze weinig hulpmiddelen hebben.

Ook ik word voortdurend aangesproken om te helpen. Naast mijn groepje kinderen van de primaria (lagere school) help ik ook nog met Magda en Angelina met een dansje. Een andere groepje van de lagere school heb ik al moeten afwijzen... Ik heb het dus druk. En ik wil niet stoefen of zo maar mijn groepen behoren tot hier toe al tot de besten (vind ik zelf).

Daarstraks was het ook oefenen van het volkslied: Guatemala Feliz. De klas werd in groepjes gedeeld en van elk groepje werd de beste zanger gekozen die dan mee het volkslied mag zingen. Dit is nog niet zo gemakkelijk want ze kennen het allemaal van buiten en het wel drie keer zo lang als het beloftelied (voor de scouties onder ons). Ze leggen tijdens het zingen een hand op hun hard zoals in de voetbal.

Gisteren was het generale repetitie. Het was kei leuk. Soms duurde het een beetje lang voor mij want sommige toneeltjes waren in Q'anjobal. Toch hebben ze echt veel humor en ook acteertalent: de meesten zijn echt creatief.

En mijn meisjes van de primaria zijn geselecteerd! Joepie! 't was niet zo goed omdat ze nogal veel zenuwen hadden, maar in vergelijking met de anderen was het toch het beste.

Pojom om half 6 's morgens

Pojom by morning!
Vorige zondag maakten we een lange tocht van Pojom naar de laguna in Yalanhuitz via Rincon. We stonden op om 5u en waren terug in Pojom om 18u, moe maar heel voldaan!


Meisje op weg naar de maismolen.

Baddekes met mais staan te wachten om gemalen te worden. Er zijn zeker drie maismolens in Pojom, misschien meer maar ik heb er maar 3 gezien tot hiertoe. Maar zo dikwijls loop ik nu ook weer niet door het dorp 's morgens vroeg.

Deze vrouwen zijn aan het wachten aan de maismolen. Hier is het dus 's zondags om 6 uur 's morgens al aanschuiven! Daarna gaan ze naar huis en maken er tortilla's van.

Spijtig genoeg hadden ze mij in de mot en draaiden ze zich allemaal om.

Pojom gezien vanuit het pad naar Rincon. Pojom ligt helemaal ingesloten door bergen en vandaar hangt er 's morgens altijd mist.

Dit is een zicht op Isquisis, het buurdorp. We zijn enkel gescheiden door een berg maar toch is het landschap compleet anders. Ik vind het om eerlijk te zijn mooier dan in Pojom.

Dit is Rincon, een piepklein maar mooi dorp waar vooral ladinos wonen. Ladinos zijn afstammelingen van de vroegere overheersers, de Spanjaarden en hebben geen typisch maya-uiterlijk. (ook meer westerse kledij)

Na vier en een half uur kwamen we in Yalanhuitz aan. Hier staat de andere clinica van Vivir en Amor. In Yalanhuitz zijn de huizen meer verspreid en mooier geschilderd eigenlijk. In de clinica hebben we even gerust alvorens we op pad naar de laguna gingen.

Aan deze liaan links op de foto kon je in het water zwieren. Kei plezant!