fiesta de la clinica!

Woensdag bestond de clinica 3 jaar en dat moest natuurlijk gevierd worden.

Vanaf 7 uur 's morgens (ja, ja, ze beginnen hier vroeg) stond de marimbagroep paraat om ons de hele dag te verblijden met hun vrolijke muziek. De versiering van de clinica is typisch voor hier: ze hangen palmbladeren op en knippen vrolijke vormen uit plastiek: leuk hé!

In de voormiddag was er een groot spel voor de kinderen van de lagere school. Mijn spel was tienbal. De kinderen vonden het heel leuk, ik wat minder. De kinderen zijn niet gewoon om in groep samen te spelen en kunnen zich absoluut niet aan de regels houden! Het enige wat ze willen is winnen. De groten trekken gewoon de bal uit de handen van de kleintjes. Maar plezier dat ze maken! Echt leuk om naar te kijken! En raar maar waar, kunnen de meisjes heel goed bewegen in hun smalle rokken

Hier vechten ze om de bal.

Heel veel volk die opeens allemaal wilden poseren. Raar, want normaal draaien ze direct hun hoofd.

Die vrouw met blauwe blouse was zot van mij en ik weet nog altijd niet waarom.

In de namiddag was het voetbaltoernooi voor het middelbaar en de rest van het dorp. Wij van VIVIR en AMOR hadden ook een vrouwenteam, versterkt door de collega's van de clinica in Yalanhuitz. Onze eerste match zijn we nogal afgegaan: 4-0. De meisjes hier kunnen echt goed shotten.

We hadden ook beloofd aan de meisjes van het derde middelbaar dat we bij in hun ploeg zouden gaan, omdat ze anders niet durfden. Met deze ploeg hebben we de finale gehaald (2 keer met penalties). Uiteindelijk hebben de meisjes van het eerste middelbaar gewonnen (2-1 in de vijfde penalty). Ik was keeper en het ging me nogal goed af.

's Avonds was er nog een presentatie over de werking van de clinica en er werden meer dan 200 foto's getoond van de inwoners van Pojom. Leuk om soms de reacties te horen, want iedereen kent elkaar hier. Natuurlijk mocht ook de marimba niet ontbreken!

Spannende tijden

Het zijn hier spannende tijden in Pojom!

Er zijn op één week tijd 6 tuberculose-patienten ontdekt! Op een dorp van 3000 personen is dit wel veel. Het begint een beetje op een epidemie te gaan lijken. Het komt er nu op aan om snel te handelen. Het probleem is dat het 4 tot 5 weken duurt eer de medicatie tot hier kan komen. Dat is natuurlijk veel te laat. Eerst moeten de besmette mensen op HIV worden getest. Zijn ze negatief, dan krijgen ze medicatie van het ministerie. Zijn ze positief, krijgen ze geen medicatie. Er is een organisatie die om de zes weken naar Pojom komt, om HIV testen te doen en inentingen bij babies en kleine kinderen. Een gelukkig toeval is dat ze juist morgen zullen komen. Wouter is nu aan het proberen het ministerie van Volksgezondheid te bellen, om ervoor te zorgen dat de medicatie sneller ter plaatse kan geraken. Hopelijk lukt dit. Er is één patiente naar een speciale tb-kliniek in Quetzaltenango gebracht (meer dan 9uur rijden) omdat ze hervallen was en omdat dat nogal gevaarlijk is.

Voor onze eigen gezondheid moeten we niet echt vrezen. Het heeft allemaal te maken met weerstand. Normaal hebben wij Westerse mensen voldoende weerstand. Maar het kan natuurlijk altijd!

Deze foto wou ik laten zien voor de kleding die de meisjes dragen. Alle vrouwen in Pojom dragen zo'n rokken als deze meisjes: de corte. In feite is het gewoon een lap stof die ze rond hun midden wikkelen en samenhouden met een lange riem (ook al zonder sluiting). Per streek verschillen de kleuren en motieven van de corte. In Pojom is het vooral grijs, groen en paars dat in de cortes voorkomt. Naar het schijnt dragen ze hier ook geen onderbroek onder. Boven op de rokken dragen ze ofwel een traditionele blouse: de huipile (zoals die witte, met mooie bloemen opgeborduurd, met de hand!), ofwel een blouse die een beetje blinkt (ik denk dat dit als modern bezien wordt), ofwel een t-shirt (heel vaak met Engelstalige opdrukken die ze niet kunnen lezen: Baby, Angel, ...) Het gebeurt dat kinderen een lange broek of een modern rokje dragen, maar meisjes vanaf 10 jaar heb ik nog niet in niet-traditionele kledij gezien. De plastieken schoenen die ze hier onder dragen zijn ook heel typisch. Iedereen draagt deze. Groot en klein. Die groene slippers dragen zowel mannen als vrouwen. De mannen dragen gewone kledij. Heel vaak hebben ze rubberen botten aan. Als wij, de mensen van de clinica, in Pojom rondlopen met botten na een regenbui, worden we altijd uitgelachen door de Pojomeros, want hier is dat echt iets voor mannen. De schoudertas die het middelste meisje Angelina vastheeft, heeft ook iedereen in Pojom (mannen en vrouwen). Kinderen gebruiken het als schooltas, evenals de leerkrachten. De mannen gaan hiermee naar het veld en de vrouwen gebruiken het om geld in te steken.

De twee laatste foto's wou ik laten zien om te laten zien hoe iedereen hier poseert. Ze kijken allemaal een beetje kwaad in de lens, ze poseren heel plechtig hier. Ik denk dat dat hier moet, want zelfs het kleinste kind doet dit. Als je dan vraagt om te lachen, lachen ze al hun tanden bloot. Grappig hé.

het gevang

Dit is de gevangenis van Pojom. Het is een deel van de alcaderia. De alcalde is ongeveer de burgemeester van het dorp. Hij wordt verkozen voor één jaar en doet deze functie vrijwillig (niet betaald). Hij is verantwoordelijk voor alle, maar dan ook alle problemen in het dorp.
De gevangenis wordt af en toe gebruikt. Soms stoppen ze er een zatlap in, die hier zijn roes moet uitslapen. De vrouw moet dan de dag erop een boete betalen alvorens haar man eruit mag. Ze moet dikwijls ook nog het braaksel van haar man opkuisen. Erg hé!
Het gebeurt ook dat er een varken wordt opgesloten in de cel! Dit gebeurt na een klacht van een Pojomero wiens veld is omgewoeld door het bewuste varken. De eigenaar krijgt zijn varken dan pas terug nadat hij een boete heeft betaald aan de eigenaar van de omgewoelde akker. Dit klinkt op het eerste zicht ouderwets, maar uiteindelijk is die akker wel de broodwinning van de familie! Een rechtvaardig systeem!

de clinica

De clinica is vier jaar geleden opgericht door Hanne. Eerst had Hanne samen met Eva een clinica in Yalanhuitz, twee dorpen verder. Omdat één derde van de bezoekers daar uit Pojom afkomstig was (en er rijdt geen bus, meer dan 3 uur stappen!) besloot Hanne in Pojom een nieuwe clinica op te richten, met het accent op vroedkunde: de casa materna.

Ondertussen is Hanne na 7 jaar in Guatemala terug naar België vertrokken en is Katleen de medisch verantwoordelijke. Katleen, Catalina voor de Pojomeros, is vroedvrouw van opleiding. In Pojom is zij vroedvrouw, gynaecologe, dokter, longspecialist, oogarts, dermatologe, en ga zo maar verder. Voor spoedgevallen stuurt zij door naar Huehue, maar dit is niet zo evident, aangezien dit meer dan 7 uur rijden is. Logisch dat dit niet altijd goed afloopt. De dag dat ik aankwam in Pojom, was Catalina zeer zenuwachtig, want ze had een 15-jarig meisje doorgestuurd die al 3 dagen ontsluiting had. 's Morgens was haar water gebroken en heeft de familie (dan pas) Catalina geraadpleegd. Natuurlijk hadden ze veel sneller moeten komen! Het was een moeilijke beslissing want zowel moeder als kind konden onderweg sterven. De aanstaande moeder is dan toch vertrokken, achteraan in de jeep (meer dan 7 uur over slechte wegen: dat zouden de zwangeren in België absoluut niet kunnen! volgens Catalina) Een paar uur nadat ik aangekomen was, kregen we telefoon dat alles goed afgelopen was. Er was een keizersnede gebeurd en het was een jongetje! Oef! Het probleem is dat de mensen dikwijls te lang wachten om naar de clinica te komen. Ze doen eerst beroep op de plaatselijke vroedvrouwen (comadrones) maar deze hebben totaal geen opleiding gehad. Zij doen goed werk, maar als er complicaties zijn, herkennen ze deze niet onmiddellijk. Het voordeel aan spoedgevallen voor ons is, dat onze voorraad eten terug kan worden aangevuld.

Oorspronkelijk was het de bedoeling om de clinica op lange termijn te laten leiden door de Guatemalteken. Dit is natuurlijk nog steeds de bedoeling, maar ze hebben de termijnen een beetje bij moeten stellen, omdat alles veel trager gaat dan verwacht.
Er zijn vijf promotoren: Carlos, Ana, Isabella, Antonio en Catarina. Zij worden beetje bij beetje opgeleid in de medische wereld. Maar het gaat heeeeeeel traag. Je moet weten dat enkelen onder hen zelfs geen lagere school hebben afgemaakt. Ze zijn nooit gewoon om hun hersenen te laten werken, om dingen te onthouden. Elke week krijgen ze les in het verplegerschap. Daarnaast is er tijdens de consultas van Catalina altijd iemand van de promotoren aanwezig om Catalina bij te staan, te kijken hoe zij dingen aanpakt, te leren, en niet te vergeten: te vertalen van het Qanjobal naar het Spaans.
Ondertussen hebben de promotoren ieder een beetje hun eigen specialisatie. Antonio bijvoorbeeld zal zich specialiseren in microscopisch onderzoek, Ana in de vroedkunde,... Het is echt goed dat zij hier zijn, want zij vormen een beetje de brug tussen ons en de gemeenschap hier.

Elke dag zijn er consultas. Op sommige dagen worden afgelegen dorpen bezocht. Soms zijn de klachten echt wel grappig. Zo wordt er regelmatig geklaagd over "hete voeten". Ook proberen er veel buiten de uren op consulta te komen, hoewel het geen noodgeval is. Ze hebben dan gewoon een hoestje bijvoorbeeld. Zulke nep-emergencias laten we natuurlijk de dag erop terug komen. Heel dikwijls komen ze dan niet meer opdagen. Raar.

Binnenkort volgen meer foto's.

Dagelijks lawaai in Pojom

Je zou denken: "hoe heerlijk rustig moet het daar zijn in een bergdorp dat zo afgesloten is van de beschaafde wereld!" Niets is minder waar!!!

DE DORPSMICRO

Elke morgen om half 6 word ik wakker van een sirene die ze toch wel 15 seconden laten loeien. (Ik weet niet exact hoe lang, maar lang genoeg om er wakker van te worden.) Daarna begint een meisjesstem in de micro te roepen wat er allemaal te koop is die dag. Dat gaat ongeveer zo: "Vandaag zijn er tomaten, frieten met kip, ajuin, frieten met kip, tomaten, mango, eieren natuurlijk ook, en speciaal vandaag zijn er ook boontjes, en vergeet de frieten met kip niet,..." Dit allemaal in een mengeling van Qanjobal en Spaans. Heel leuk om mee wakker te worden! De dorpsmicro's worden hier voor vanalles en nog wat gebruikt. Ze spelen zo een beetje de rol van de stadsomroepers lang geleden bij ons. Er wordt bijvoorbeeld aangekondigd dat

-het morgen geen school is. Als je dit dus niet gehoord hebt, sta je daar dus.

-het morgen terug school is (na staking van de leerkrachten is het hier 10 dagen geen school geweest).

-er een dorpsvergadering is vanavond.

-het zaterdag jeugdwerking is van 3 tot 5 uur.
-er bezoekers uit België komen.

-...

Deze anuncios zijn er gedurende de hele dag, altijd voorafgegaan door die sirene. Er zit geen structuur in, geen vast patroon. Ze beginnen 's morgens vroeg en eindigen als het donker wordt.

DE KERKEN

Een ander veel voorkomend geluid in Pojom is het geluid van de kerken. Hoewel het een dorp is, zijn er vijf kerken in Pojom. Je hebt de katholieke kerk, de Evangelische kerk, de Amerikaanse kerk, de kerk van God en nog een andere. De leden van de kerken moeten natuurlijk ook oefenen voor hun erediensten. Jammer genoeg hebben weinig Pojomeros het geluk van muzikaal begaafd te zijn. Ze zingen ronduit vals, en oefenen uren aan een stuk. Ook het ritme is anders dan wij gewoon zijn.

DE BUS

Nog een ander geluid is de nachtelijke doortocht van de bus. Rond 1 of 2u 's nachts vertrekt de bus naar San Mateo Ixtatan. Voor en tijdens de doortocht in Pojom, toetert de bus heel luid en lang zodat heel het dorp kan horen dat de bus vertrekt. Dit is de enige bus die vertrekt, dus als je Pojom wil verlaten, kan je maar beter 's nachts op post staan. De reden hiervoor is dat de bus naar Huehue in San Mateo 's morgens vertrekt (dit is ook nog eens vijf uur rijden) en anders geraak je daar niet meer weg...

DE HONDEN

Er lopen redelijk wat honden rond in Pojom. De meeste zijn straathonden. Tijdens de nacht woedt er een oorlog tussen de straathonden, denk ik, alleszins dat laat hun nachtelijk geblaf toch vermoeden. Twee honden hebben onze clinica uitgekozen als hun thuis. Ze liggen altijd voor onze deur (te wachten tot we nog eens groenafval naar buiten brengen).

uitstapje

In Guatemala loopt niks zoals verwacht. Vooral het vervoer! Lieve en ik hadden een uitstapje gepland naar het dorp Todos Santos Cuchumatan.

We konden vrijdag om 10 uur meerijden met de pick-up van de leerkrachten van de lagere school. (Deze leerkrachten geven les tot vrijdags 10u en vertrekken dan naar hun dorp. 's Zondags om 12u 's nachts vertrekken zij terug om dan maandagmorgen terug paraat te staan. Amai, en wij klagen dan soms over de afstanden naar het werk!)

Deze foto is wat wazig, maar het ging niet anders door het schokken van onze 4x4-pick-up. Ik wou gewoon laten zien hoe steil en rotsachtig het hier is. Vanachter op de pick-up staan was leuk, maar eng. Stel je een combinatie van de Python, de Inktvis, de rappe rups en de botsauto's voor. Zo ongeveer was het. Deze weg is de weg naar Ixquisis (het volgende dorp over de berg) en kan enkel gedaan worden door een 4x4. Te voet is het één tot anderhalf uur stappen.

Na een tijd rijden vielen we ook nog in panne en moesten dus wachten op een andere 4x4 om de batterij op te laden. Startkabels hebben ze hier niet: ze doen dat gewoon met een koperdraad (denk ik)

We hadden pech met het weer, het was redelijk veel bewolkt. De dorpen liggen allemaal hoog in de bergen waardoor we dikwijls in de wolken zaten.

Dit is een typisch vrouwtje uit Concepcion, één van de dorpen waar we gepasseerd zijn (nog steeds niet op onze bestemming). De vrouwen vlechten een sjaal in hun haar en draaien dit dan rond hun hoofd. Speciaal.

Iedereen heeft hier een handweegschaal. Er wordt met libras gewerkt. Dit is ongeveer een pond. In het ene mandje leggen ze een gewicht, in het andere de koopwaren. Handig hé papa!

Vermits we weeral verkeerd geïnformeerd waren over het vertrek van de bus, hadden we deze gemist en zijn dan maar te voet vertrokken (een halve dag later ging de volgende bus pas). Onderweg zagen we nog veel kinderen die wilden poseren voor de foto.

Eindelijk aangekomen in Todos Santos! Dit dorp is bekend omdat de mannen hier nog in traditionele klederdracht lopen. In vele maya-dorpen dragen de vrouwen allemaal nog een corte (rok) en huipile (bloes) maar de mannen hebben meestal gewoon een broek en t-shirt aan. Hier in Todos Santos dragen de mannen een rode gestreepte broek en een soort dik hemd met een rieten hoed. Dat hemd is heel mooi afgewerkt met borduursel. Sommigen hebben tussen hun benen nog een soort zwarte short die van voor open is. We weten eigenlijk niet waarvoor deze dient. Het viel wel op dat het vooral de oudere mannen zijn die deze short dragen. Die mannen staan ook de hele dag te niksen, zoals je op de foto kan zien. Bijna alle Guatemalteekse volwassen zijn super-schuw. Ze willen niet op de foto als je het vraagt. Als je stiekem een foto probeert te trekken en ze hebben het door draaien ze hun hoofd. Bewijs bijgevoegd.

het leven in Pojom

Een typisch winkeltje in Pojom. Dikwijls laten ouders hun winkel bemannen door de kinderen, neefjes of nichtjes als ze weg moeten. Echt heeeeeel dikwijls. Ik heb zelfs al eens een winkel gezien met een baby van een half jaar op de grond met een quetzal in zijn hand!

Een meisje uit Pojom.

Zo zien ze er allemaal uit.

Ik maak kennis met veel Pojomeros, maar hun namen en gezichten kan ik niet onthouden. Diego ken ik al, omdat hij elke dag aan de clinica staat. Hij is 14 jaar en zit in het 5de leerjaar (wat hier absoluut heel normaal is!). Rechts zie je Severino en Alberto (de kleinste). Die kom ik ook dikwijls tegen. Albert roept altijd 20 keer "Adios" als hij voorbijgaat.

We eten 's avonds altijd samen in de clinica. Er is een beurtrol om te koken. Voorlopig heb ik nog niet al te slecht gegeten. Rijst met ei en Een soort spiniazie (hierba mora) dat lijkt op kookbladeren of konijnenvoer maar dat lekker smaakt. Een overschotel met kaas en brocoli (uit Huehue natuurlijk). Onze voorraad groenten uit Huehue is bijna op en dan zal het terug behelpen zijn met wat er beschikbaar is hier: eieren, ajuin, bananen. Soms zijn er tomaten of iets anders te vinden. Fruit is behalve bananen ook niet te koop

Dat houten kot met zwarte ton is onze douche. Tenminste, we noemen het de douche. In feite is het gewoon een houten kot met een kraantje met een stuk tuinslang aan. Het wassen met koud water ben ik nog altijd niet gewoon: het blijft bibberen.

Het ergste vind ik dat er geen melk is. Er zijn hier geen koeien en dus geen melk. We moeten ons behelpen met poedermelk (ook uit Huehue). Koud is dit absoluut niet lekker, maar we kunnen wel witte sauzen en zo maken. Af en toe veroorloof ik me een LaLa: een drinkyoghurtje. Dit hebben ze wel overal, al is het wel heel duur en ook nooit koud. We hebben namelijk geen ijskast. Je kan nooit eens echt iets fris drinken. Onze voorraadkast zit ook vol kleine miertjes, niet te vermijden. Daar valt niks aan te doen, behalve alles in afgesloten potten doen.

De afwas moet onmiddellijk gedaan worden, anders zit het vol mieren. Blikjes en flesjes wassen we goed uit. Om de twee dagen verbranden we al ons afval. Ik weet het, niet ecologisch misschien, maar hier is er geen andere oplossing. Bewaren van eten gaat ook bijna niet, hoogstens één dag in een afgesloten potje.

Jaja, het leven is heel anders hier.

Hieronder zie je mijn eerste zelfgebakken brood. We bakken elke dag ons eigen brood omdat die tortillas echt niet te freten zijn! We doen dat op de ouderwetse manier van kneden met je handen, laten rijzen, nog een kneden, nog eens laten rijzen en de (gas)oven in. Je ziet het niet op de foto, maar eigenlijk was het mislukt. Het was niet gerezen en smaakte ook vééééél te zout. M'n tweede brood was wel kei lekker maar hier heb ik geen foto van.

Buenos dias

Hier ben ik dan eindelijk!

Meer dan een week geleden ben ik vertrokken en had bijna in Spanje mijn aansluiting naar Mexico gemist (door een staking in Spanje). Ik heb vijf dagen gereisd en ben vorige week aangekomen in Pojom, het dorp waar ik de komende vier maanden zal verblijven.

Pojom is een dorp van ongeveer 3000 inwoners, gelegen in de Sierra de los Cuchumatanes, een bergketen in de provincie Huehuetenango. De Cuchumatanes lopen door in het Mexicaanse Chiapas.

Het dorp is zo afgelegen dat je het je niet kan voorstellen. Om je een idee te geven: om naar de dichtstbijzijnde grote stad Huehuetenango te gaan (hier zeggen ze Huehue (zeg wè-wè), is het 7,5 uur rijden met de jeep. Heb je niet het geluk om met de jeep te kunnen, is er nog de bus. Deze bus rijdt slechts één keer per dag tot in San Mateo Ixtatan (minimum 2,5u rijden, heel vaak meer). Daar moet je overstappen op een bus naar Huehue (dit is 5u rijden). Mis je de aansluiting, moet je een extra nacht in San Mateo blijven.

Een paar kinderen uit Pojom.

Dit is de clinica. Hier wonen we met 6 personen. Miet en Wouter zijn de algemene verantwoordelijken voor het project van VIVIR en AMOR.

Katleen is de medisch verantwoordelijke. Gunter is een doktersstudent die hier 2 maanden komt helpen. Ik en Lieve zijn vrijwilligers voor de school (waarover later meer).

Hasta luego!